Literatür taraması, belirli bir konuya yönelik akademik ve bilimsel kaynakların incelenmesi ve bir araya getirilmesidir. Yazılan bir makalede ya da bilimsel bir metinde gerekli olan teorilerin, tekniklerin ve alana yönelik mevcut boşlukların tespit edilmesini sağlamaktadır.
Literatür araştırması ile araştırmacı, konusuna yönelik yapılan araştırmaların tamamına erişim sağlayarak daha önce hangi noktalara temas esildiğini, hangi yönlerden konunun ele alındığını görme olanağına sahip olmaktadır.
Literatür taraması kapsamında şu adımlar takip edilmelidir:
- Bir konu belirlenir ve ardından bu konuyla ilgili yapılan diğer çalışmalara ait veri tabanları araştırılır.
- Belirlenen kaynaklar arasından akademik metinde kullanılacak olan kaynaklar araştırmacı tarafından seçilir.
- Kaynaklar arasında öne çıkan, özellikle hakemli dergilerde yayımlanmış ya da yabancı literatüre katkı sağlayan yayınların ağırlıklı olması önemlidir.
- Yapılan tarama sonucunda ana hatları ile araştırma sınırları belirlenir.
Literatür Taraması Nasıl Yapılır?
İyi bir literatür taraması yapmak için ilk olarak konunuzu belirlemeniz gerekir. Daha sonra anahtar kelimenizi belirleyin ve önerilerde sunduğumuz literatür tarama sitelerine göz atın. Diğer detaylar ise şu şekilde:
1.İlgili Literatürün Taranması
Araştırmaya başlamadan önce araştırmacının, daha önce çalışılmamış ya da çalışılmış olan ancak farklı yönden değerlendirilmeye ihtiyaç duyan bir konuya ihtiyacı bulunmaktadır. Bir tez ya da makalede literatür kısmı yazılırken araştırma problemini içeren bir tarama yapılması gerekmektedir.
2.Anahtar Kelimelerin Belirlenmesi
Araştırma sorusuna yönelik anahtar kelimeler oldukça önemlidir. Bunlar sayesinde kolaylıkla literatürde konuya ilişkin verilere ulaşılabilmektedir. Bu sebeple seçilen anahtar kelimelerin de araştırılan konuya uygun ve kapsayıcı olması gerektiği unutulmamalıdır.
3.Araştırma Yapılacak Yerlerin Tespiti
Kaynakları bulabilmek için araştırmacının hangi mecralarda arama yapacağını bilmesi gerekmektedir. Bunun için alan indekslerine ulaşılabilecek yerlerde bir tarama yapılması gerekmektedir. Üniversitelerin yayın katalogları, dergi makalelerinin yayımlandığı ve dergilere toplu olarak erişim sağlanabilen DergiPark ya da TR Dizin gibi mecralar bilinmeli ve bu mecralarda nasıl arama yapılacağı öğrenilmelidir.
4.Kaynakların Seçimi
Literatür tarama yöntemleri belirlendikten sonra araştırmada kullanılacak kaynakların seçilmesi aşamasına geçilmelidir. Bulunan kaynakların tamamının kullanılması mümkün olmayacağı için güvenilir ve akademik alanda kabul gören çalışmaların kullanılması gerekmektedir.
5.Yazım Tekniği
Literatürden bilgiler alınırken intihal yapılmamasına özen gösterilmelidir. Çalışmaların verileri ve bulguları özenli ve uygun, özgün bir biçimde yazılmakta olan araştırma metnine eklenmeli ve elde edilen bulgularla karşılaştırılmalıdır. Daha önce yayımlanan bilimsel çalışmalara ait katkısı da bu aşamada metne eklenmelidir.
Literatür Taramada Nelere Bakılır?
Tarama yapılırken Google üzerinden birçok veritabanına ulaşılarak araştırma yapılabilir. Üniversite kütüphaneleri, pdf siteleri, makalelerin yer aldığı siteler, dergi indeksleri araştırılarak ilgili literatüre erişim sağlanması mümkündür.
Literatür Taraması Neden Yapılır?
Literatür taramasının yapılmasının temel sebebi, bir alanda kaleme alınacak bilimsel konuyla ilgili daha önce yapılan çalışmalara ulaşmak ve yapılan çalışma ile daha önce yapılan çalışma verilerini karşılaştırmaktır. Literatür taraması yapma sonucunda bilimsel bağlamda hareket edilmesi kolaylaşmakta, metodoloji ve teorik çerçeve geliştirilebilmektedir. Aynı zamanda hazırlanan çalışmanın daha sonraki çalışmalar için bir örnek teşkil etmesi bakımından da bu aşama önem arz etmektedir. araştırma ile literatürdeki bir boşluğun doldurulması ve bu alanda yapılan tartışmalara yer verilmesi bilimsel açıdan verimli çalışmalar yapılması için de son derece önem taşımaktadır.
Literatür Taraması Örneği
Literatür taraması örneği hazırlarken faydalanabileceğiniz literatür taraması örnekleri aşağıda yer almaktadır:
Literatür Taraması Örnekleri – 1
Literatür Tarama Rapor Örneği – 2
Literatür Tarama Rapor Örnek – 3
Literatür Taraması Stratejileri
Tarama esnasında yardımcı olabilecek ve işinizi kolaylaştıracak stratejiler şöyle sıralanabilir:
- Araştırma sorusunun tanımlanması: İyi tanımlanmış bir araştırma sorusu, etkili bir literatür taramasının temelidir. Açık ve spesifik bir araştırma sorusu olmadan, aramanıza odaklanmak ve ilgili kaynakları belirlemek zor olabilir. Bu nedenle kesin ve odaklanmış bir araştırma sorusu geliştirmek için zaman ayırmak önemlidir. Belirli bir araştırma sorusu geliştirerek literatür incelemenize odaklanabilir ve araştırma sorunuzu yanıtlamanıza yardımcı olacak ilgili kaynakları belirleyebilirsiniz. Ek olarak, net bir araştırma sorusu odaklanmanıza ve ilgisiz bilgilerin dikkatinizi dağıtmasını önlemenize yardımcı olacaktır.
- Aramanın Detaylandırılması: Bir literatür taraması yalnızca içerdiği kaynaklar kadar iyidir. İncelemenizin kapsamlı ve tarafsız olduğundan emin olmak için araştırma konunuzla ilgili tüm kaynakları bulup incelemeniz önemlidir.. Kapsamlı aramalar yapmak için araştırma alanınızla en alakalı veritabanlarını ve arama motorlarını belirleyerek başlayın. Çok çeşitli makaleleri ve kaynakları kapsayan bir arama stratejisi geliştirmek için anahtar kelimelerin, eş anlamlıların ve ilgili terimlerin bir kombinasyonunu kullanın.
- Makalelerin Taranması ve Seçilmesi: Literatür taraması yapmanın en büyük zorluklarından biri mevcut bilginin çokluğudur. Piyasada bu kadar çok makale ve kaynak varken, hepsini gözden geçirmek ve hangilerinin araştırma sorunuzla alakalı olduğunu belirlemek çok zor olabilir. Etkili literatür taraması yürütmek için üçüncü stratejinin devreye girdiği yer burasıdır: makaleleri taramak ve seçmek. Makaleleri taramak ve seçmek, literatür tarama sürecinde kritik bir adımdır çünkü en alakalı bilgileri belirlemenize ve bunlara odaklanmanıza olanak tanır. Bunu etkili bir şekilde yapabilmek için, makaleleri seçmek için net bir dizi kritere ve bunları taramak için sistematik bir yaklaşıma sahip olmanız gerekir.
- Literatürün Analiz Edilmesi ve Sentezlenmesi: İlgili makaleleri seçtikten sonra etkili bir literatür taraması yapmanın bir sonraki adımı, toplanan bilgilerin analiz edilmesi ve sentezlenmesidir. Bu, farklı kaynaklar arasındaki kalıpları, temaları ve ilişkileri tanımlamayı kolaylaştıracak şekilde makalelerin düzenlenmesini içerir.
- Literatürü Eleştirel Olarak Değerlendirmek: Literatür taraması yaparken yalnızca ilgili kaynakları bulup sentezlemek değil, aynı zamanda bunların kalitesini eleştirel olarak değerlendirmek de önemlidir. Literatürün geçerliliğini ve güvenirliğini değerlendirerek incelemenizin güvenilir ve güvenilir kaynaklara dayanmasını sağlayabilirsiniz.
Literatür Taraması Hangi Sitelerden Yapılır?
Literatür taraması yaparken kullanılabilecek sitelerden bazıları şunlardır:
- Scopus
- Tr Dizin
- Scopus h-index
- Pubmed
- Dergipark
- ScienceDirect
- Google Scholar
- Google Scholar Citations
- Yöktez
Literatür Tarama Raporu Nedir?
Literatür taramam raporu, araştırılan konu ile ilgili kaynakların bulunup değerlendirilmesinin ardından inceleme hazırlanırken bulunan ve değerlendirilen kaynakları içeren bir rapordur. Bu rapor aracılığıyla araştırmacılar kaynakların organize edilmesini, bütünselleşmesini ve sentezlenmesini görebilmektedir. Araştırmacının yazdığı konu ile ilgili literatüre hâkimiyetini gösterebilmesi çalışmanın bilimsel niteliğini ve değerini artıran bir durumdur.
İlginizi Çekebilir: Sesi Yazıya Çevirme Siteleri
